Syntax

Syntax เบื้องต้น

สำหรับคนที่มีความรู้เกี่ยวกับภาษา Pascal บ้างแล้ว ผมขอสรุป Syntax ไว้ใน Hidden Blog ข้างล่างนี้ เพื่อความสะดวกในการเข้ามาดูครับ

Syntax Summary

Topic	Format
Comments styles (3 forms)	//This is line comment; { This is block comment#1 } (* This is block comment#2 *)
Type declaration	TYPE //Enumerated Type TWeekDay = (Mon,Tue,Wed,Thu,Fri); //Record type TMyRecord = record Name:string; Age:integer; end; //Static Array TStArr1D = array[1..10] of integer; TStArr2D = array[1..3] of array[1..5] of real;//Array (3 x 5) //Static Array with initial values TStArr1D: array[1..3] of integer = (14,25,36); //DynamicArray TDyArr1D = array of boolean; TDyArr2D = array of array of string; //Object TMyObject = object private length, width: integer; public procedure setlength(l: inteter); function getlength: integer; end; //Class TMyClass = class private length, width: integer; public constructor create(l, w: integer); destructor destroy; override; procedure setlength(l: integer); function getlength: integer; end;
Variable declaration	var MyInt:integer; MyReal:real; x,y,z:boolean; //Multi-declaration MyDay:TWeekDay; Arr1:TStArr1D; Arr2:TStArr2D; MyObject:TMyObject; MyClass:TMyClass; MyInt:integer = 10; //initialize value
Variable assignment	MyInt := 10; MyReal := 2.521; x:=True; y:=false; z:=true; Arr1[1] := 10; //Array 1-D Arr2[1,3] :=22.85; //Array 2-D
Numeric operator	z := x + y; //Plus z := x - y; //Minus z := x / y; //Divide z := x div y; //Divide, result: integer type z := x * y; //Multiply z := x % y; //modulus
Relational operator	A = B //Equal A <> B //Not Equal A > B //Greater than A < B //Less than A >= B //Greater than or equal A <= B //Less than or equal
Boolean operator	X and Y //And X or Y //Or not X //Not

Program Structure

โครงสร้างของโปรแกรม Pascal โดยทั่วไป จะมีรูปแบบดังนี้

PROGRAM ProgramName ;

USES
  {include units (external .pas files)}

CONST
  {Constant declarations}
 
TYPE
  {Type declarations}
 
VAR
  {Variable declarations}

{Sub-programs declarations & Implementations}

BEGIN
  {Executable statements (Main)}
END.

การเขียนโปรแกรมตามโครงสร้างดังกล่าว มีข้อสังเกตเพิ่มเติมดังนี้

ในส่วนไหนที่ไม่ได้ใช้งาน ให้ตัดออก เช่น ถ้าไม่ได้ใช้ส่วนของ TYPE ก็ให้ตัดออกไป (ดู Example-1)
โปรแกรมย่อย (Procedure/Function) โดยปกติจะประกาศหลังจากการประกาศตัวแปร VAR แต่ในความเป็นจริงแล้ว Function/Procedure สามารถประกาศได้ทุกที่ ที่อยู่หลังจากการประกาศ USES
ส่วนประกาศ (Declaration scope) สามารถนำมาใส่ในโปรแกรมย่อยจำพวก Procedure/Function ได้ (ยกเว้น uses) โดยส่วนประกาศเหล่านี้ จะกลายเป็น local Scope ของโปรแกรมย่อยนั้น (ดู Example-2)

Example-1: Program Structure

ตัวอย่าง การเขียนโปรแกรมหาพื้นที่วงกลม
ข้อสังเกต: ไม่มีการใช้การประกาศ TYPE จึงตัดคำว่า TYPE นี้ออกจากโครงสร้าง

PROGRAM CircularAreaCalculator ;
 
CONST
  PI = 3.14159;
 
VAR
  Din:real;
  Dex:real;
  CArea:real;
  
BEGIN
  writeln('Please insert internal diameter');
  readln(Din);
  writeln('Please insert external area');
  readln(Dex);
  CArea:= PI*(Dex*Dex-Din*Din);
  writeln('Circular area is: ', CArea);  
END.

Example-2: Program Structure with Subprogram

ตัวอย่าง การเขียนโปรแกรมหาพื้นที่วงกลม
ข้อสังเกต: มีการประกาศ subprogram ที่เป็น procedure showcalcarea ซึ่งจะเห็นว่าภายใน showcalcarea มีส่วนประกาศย่อยคือ const, type, var และ function squrevalue อยู่ภายใน

PROGRAM CircularAreaCalculator ;
  
VAR
  Din:real;
  Dex:real;
  CName:string;
  
procedure showcalcarea(nameCircle:string, Din,Dex:real);
  const PI = 3.14159;
  type TMyCircular = record
    name:string;
    din,dex:real;
    area_in,area_ex,area_tot:real;
    end;

  var Ain,Aex:real; MyCircular:TMyCircular; 
    function squrevalue(x:real):real;
    begin
      result:=x*x;
    end;
begin
    with MyCircular do 
    begin
      name:=nameCircle;
      din:=Din;
      dex:=Dex;
      area_in:=PI*squrevalue(Din)/4;
      area_ex:=PI*squrevalue(Dex)/4;
      area_tot:=area_ex-area_in;
    end;
    writeln('Total area is: ',MyCircular.area_tot);

end;
    
BEGIN
  writeln('Please insert name of circle');
  readln(CName);
  writeln('Please insert internal diameter');
  readln(Din);
  writeln('Please insert external area');
  readln(Dex);
  showcalcarea(CName,Din,Dex);
 
END.

Unit Structure

บางครั้งการแยกโค๊ดออกเป็นโมดูลย่อยแล้วค่อยเรียกใช้เข้ามาในโปรแกรมหลัก จะทำให้เราสะดวกในการค้นหาและแก้ไข อีกทั้งโค๊ดส่วนนี้ยังสามารถเอาไปใช้ในหลายๆโปรแกรมในภายหน้าได้อีก เราเรียกโมดูลที่เก็บโค๊ดเหล่านี้ว่า Unit
Unit คือไฟล์ .pas ที่มีส่วนประกาศหรือตัวแปรต่างๆ (uses, const, type, var) หรือโปรแกรมย่อย (functions/procedures) อยู่ภายใน ประกอบไปด้วยส่วนที่เป็น Public Scope และ Private Scope โดยโครงสร้าง Unit ของ Pascal จะมีรูปแบบดังนี้

unit unitname;
  
  //public scope ----- 
interface
  {uses, const, type, var, function, procedure ... declaration}
  
  //private scope -----
implementation
  {function and procedure details}
  
end.

Public Scope คือ ส่วนที่อยู่ใต้คำว่า interface ลงมา แต่อยู่เหนือคำว่า implementation ทุกครั้งที่มี Program อื่น หรือ Unit อื่น เรียกใช้ Unit ดังกล่าวนี้ (ใช้ใน uses) จะเห็น Variables หรือ Sub-program หรืออะไรก็ตามที่ประกาศไว้ในเฉพาะส่วนนี้เท่านั้น
Private Scope คือ ส่วนที่อยู่ใต้คำว่า implementation เป็นส่วนที่ Program อื่น หรือ Unit อื่น ที่เรียกใช้ Unit ดังกล่าวนี้ ไม่สามารถเข้าถึงโดยตรงได้ จะเรียกใช้งานได้ก็ต่อเมื่อเรียกผ่านการ Declaration ในส่วนของ Public Scope เท่านั้น

ที่เป็นแบบนี้เพราะ ส่วนของ implementation นั้นมักจะประกอบไปด้วย source code หลายบรรทัด แถมยังมีการเรียกใช้ Variables หรือ Sub-program ซ้ำกันเต็มไปหมด จะเป็นการยากที่จะให้ Compiler มาหา Variables หรือ Sub-program หรืออะไรก็ตาม ในสถานที่นี้

ความรู้พื้นฐานก่อนเริ่มเขียน Pascal

Declaration and Implementation

การเขียนโปรแกรมนอกเหนือจากต้องรู้จักโครงสร้างของโปรแกรมแล้ว ยังต้องทำความเข้าใจกับสองคำนี้ คือ Declaration กับ Implementation ซึ่งนอกจากจะเกี่ยวข้องกับการเขียน Main Program แล้ว ยังเกี่ยวข้องกับ Sub-program ด้วย (Sub-program คือ Procedure/Function หรือเรียกอีกอย่างว่า Method นั่นเอง เพื่อไม่ให้ดูซับซ้อนมากเกินไป ในหัวข้อนี้ จะขอเรียกพวกนี้สั้นๆว่า Sub-program แทน)

Declaration คือ การประกาศ เป็นส่วนที่ใช้บอก Compiler ว่า Program หรือ Sub-program ดังกล่าว ชื่ออะไร รับ Input หรือส่ง Output อะไรบ้าง เป็นต้น แต่ยังไม่ได้บอกถึงรายละเอียดว่าทำอะไรได้บ้าง

Implementation คือ ส่วนที่บ่งบอกว่า Program หรือ Sub-program นั้นทำอะไรบ้าง มีขั้นตอนอะไรบ้าง

อธิบายเพิ่มเติมเกี่ยวกับ Declaration/Implementation

ย้อนกลับไปดูที่โครงสร้างของ Main Program จะแบ่งแยกพื้นที่ได้ดังนี้

Declaration คือ ส่วนแรก คือ บรรทัดที่ 1-16
Implementation คือ ระหว่างคำว่า BEGIN … END. หรือ บรรทัดที่ 18-20

PROGRAM ProgramName ;

USES
  {include units (external .pas files)}

CONST
  {Constant declarations}
 
TYPE
  {Type declarations}
 
VAR
  {Variable declarations}

{Sub-programs declarations & Implementations}

BEGIN

  {Executable statements (Main)}
  
END.

ทีนี้ลองมาดูที่โครงสร้างของ Sub-Program ที่อยู่ภายใน Main Program กันบ้าง ขอยกตัวอย่าง Procedure SubProg และ Function SubFunc ข้างล่างนี้ เราจะแบ่งพื้นที่ของ Sub-Program Declaration กับ Implementation ได้ดังนี้

Declaration คือ ส่วนแรก ในบรรทัดที่ 6-7 (เป็นการประกาศแบบล่วงหน้า หรือ Forward Declaration ซึ่งจากตัวอย่างนี้ จะมีหรือไม่มีก็ได้)
Implementation คือ บรรทัดที่ 9-17 บ่งบอกว่า Sub Program พวกนี้ ทำอะไรได้บ้าง

PROGRAM ProgramName ;
 
VAR
  {Variable declarations}

  program SubProg; forward;
  function SubFunc(inp:string):string; forward;
  
  program SubProg;
  begin
    writeln('This is subProgram');  
  end;

  function SubFunc(inp:string):string;
  begin
    result:= inp;  
  end;
    
BEGIN

  SubProg; //Call SubProg;
  writeln('Call SubFunc : ',SubFunc('Hello!');
    
END.

สำหรับ Unit เราสามารถแบ่งพื้นที่ได้แบบนี้

Declaration คือ ส่วนแรก คือ บรรทัดที่ 1-5
Implementation คือ ระหว่างคำว่า implementation … end. หรือ บรรทัดที่ 7-9 (สังเกตว่ามันจะคล้ายกับ BEGIN…END. ของ Main Program แค่เปลี่ยนคำแรกเป็น implementation แค่นั้นเอง)

unit unitname;
   
interface
  {uses, const, type, var, procedures/functions ... declaration}
  
implementation

  {Procedures/Functions implementation here}
  
end.

สำหรับ Sub-Program ที่อยู่ภายใต้ Unit จะแบ่งพื้นที่ได้ดังนี้

Declaration คือ ส่วนแรก ในบรรทัดที่ 6-7 (ส่วนนี้บังคับว่าต้องมี และถือเป็นการ Forward Declaration เหมือนกัน แต่ไม่ต้องใส่คำว่า forward;)
Implementation คือ บรรทัดที่ 10-18 บ่งบอกว่า Sub Program พวกนี้ ทำอะไรบ้าง

unit unitname;
   
interface
  {uses, const, type, var, procedures/functions ... declaration}
  
  program SubProg;
  function SubFunc(inp:string):string;
  
implementation
  program SubProg;
  begin
    writeln('This is subProgram');  
  end;

  function SubFunc(inp:string):string;
  begin
    result:= inp;  
  end;  
end.

Built-in Functions ที่ควรทราบ

ก่อนการฝึกทำตัวอย่าง หรือเขียนโปรแกรมพื้นฐานง่ายๆ เราควรทำความรู้จักกับ Built-in Function ต่อไปนี้เสียก่อน

Functions	Descriptions
writeln(string) หรือ writeln(string,value)	แสดงข้อความและค่าของตัวแปร แล้วลงไปบรรทัดถัดไป
write(string)	แสดงข้อความและค่าของตัวแปร แล้วอยู่บรรทัดเดิม
readln(variable)	รับค่าใส่ Variable จากการพิมพ์ข้อมูลหน้าจอแล้วกด Enter บางครั้งเราใช้ readln() เฉยๆเพื่อเบรคโปรแกรมไว้ไม่ปิดตัวเอง

Example-3: การใช้งาน write, writeln และ readln

ตัวอย่าง โปรแกรมคำนวณ Body Mass Index (BMI)
ข้อสังเกต - readln() (หรือ readln) ในบรรทัดที่ 20 นั้น ถูกใช้เพื่อเบรคหน้าจอไม่ให้ปิดตัวเองลง และผู้ใช้สามารถกด Enter เพื่อผ่านคำสั่งนี้ได้ (จบโปรแกรม)

program BMI_Calculation;

uses SysUtils; //for function: Format()

var Mass,Height,BMI:real;

begin

  write('Please insert your mass (kg): ');
  readln(Mass);   //Get input: Mass

  write('Please insert your Height (cm): ');
  readln(Height); //Get input: Height

  //Calculate
  BMI:=Mass/(Height*Height/1e4);
  writeln('----Result----');
  writeln('Your BMI is = ',Format('%.2f',[BMI]));

  readln(); // or readln;
end.

Compiled Results:

Please insert your mass (kg): 60
Please insert your Height (cm): 170
----Result----
Your BMI is = 20.76

Pascal-Lazarus Tutorial

Sidebar

Table of Contents

Syntax

Syntax เบื้องต้น

Program Structure

Unit Structure

ความรู้พื้นฐานก่อนเริ่มเขียน Pascal

Declaration and Implementation

Built-in Functions ที่ควรทราบ

Pascal-Lazarus Tutorial

User Tools

Site Tools

Sidebar

Table of Contents

Syntax

Syntax เบื้องต้น

Program Structure

Unit Structure

ความรู้พื้นฐานก่อนเริ่มเขียน Pascal

Declaration and Implementation

Built-in Functions ที่ควรทราบ

Page Tools