Lazarus IDE เป็นโปรแกรมที่สร้างมาเพื่อใช้ในการเขียนโปรแกรมภาษา Object Pascal โดยใช้ตัวแปลภาษาชื่อ Free Pascal Compiler (FPC) จุดเด่นของโปรแกรมนี้มีดังต่อไปนี้

• ใช้งานฟรี (Opensource) และใช้เขียนโปรแกรมเชิงพาณิชย์ได้ (Free for Commercial Use)
• ใช้เขียนโปรแกรมรองรับหลายระบบปฏิบัติการ (Cross Platform Development)
• ใช้ทรัพยากรน้อย เครื่องไม่อืด
• ทำงานบน Rapid Development Framework (RAD) สามารถนำไฟล์ .exe ไปใช้ได้ทันที ไม่ต้องการ install หรือ Update Framework ใดๆเพิ่มเติม
• รูปแบบโครงสร้างไวยากรณ์คล้าย Borland Delphi ทำให้ผู้ที่เขียน Delphi เป็นอยู่แล้ว แทบไม่ต้องเรียนรู้ใหม่
• มี component ให้ใช้มากมาย
• ปัจจุบันยังมีการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง โดยทีมงานอาสาสมัคร

สามารถเข้าไปดูรายละเอียดโปรแกรมได้ตามลิ้งค์ https://www.lazarus-ide.org

การติดตั้งโปรแกรม Lazarus IDE ไม่ยากครับ เข้าไปโหลดโปรแกรมจากเวปไซต์หลัก จากนั้นกดรันไฟล์ติดตั้ง เพื่อทำการ Install ได้เลย ตัวโปรแกรมจะมีทั้งแบบ 32 บิท และแบบ 64 บิท เลือกให้ตรงตามระบบปฏิบัติการได้เลย

การใช้งาน Lazarus IDE มีหลายสิ่งที่ควรรู้ดังนี้

ปกติเมื่อเราเข้าโปรแกรมมาครั้งแรก หลักๆจะปรากฎ Text Editor พร้อมกับ Form เปล่าๆมาคู่กัน สิ่งนี้เราเรียกว่าเป็น Project สำหรับการสร้าง Form-based Application ครับ อย่างไรก็ตาม หากเราต้องการสร้าง Project ใหม่ในรูปแบบอื่นๆ ก็ทำได้โดยการเลือกเมนู

Project >> New Project ...

จะปรากฎหน้าต่าดังรูปข้างล่างขึ้นมาครับ

จากภาพ ในนี้มี Project ที่เราจะอาจได้ใช้บ่อยจริงๆไม่กี่ตัวครับ อาทิ เช่น Application, Simple Program, Program และ Library สำหรับรายละเอียดของแต่ละตัว มีดังนี้

หมายเหตุ เราสามารถสร้าง Project ใหม่ได้อีกวิธีหนึ่ง นั่นคือการเลือกเมนู

File >> New ... 

จะปรากฎหน้าต่าดังรูปข้างล่างขึ้นมาครับ

สำหรับการสร้าง Project ให้เราดูในกลุ่มชื่อ Project ครับ จะมีให้เลือกคล้ายกันกับการสร้างแบบ New Project …

จากภาพข้างบน หลังจากที่เราเลือกเมนู File » New … จะสังเกตว่า มี Object อื่นให้สร้างนอกเหนือจาก Project ด้วยเช่นกัน ให้เราขึ้นมาดูในส่วนของ Module ครับ ส่วนนี้คือการเพิ่ม object เข้ามาใน Project ของเราครับ ซึ่งหลักๆที่ใช้บ่อยก็คือพวก unit หรือ Form เป็นต้น อย่างไรก็ตาม เราสามารถเพิ่ม Unit หรือ Form ได้โดยวิธีที่ง่ายกว่านี้เพียงแค่ใช้เมนู

File >> New Unit
File >> New Form

การตั้งค่า มี 2 แบบ คือ ตั้งค่าพื้นฐานสำหรับใช้งาน IDE กับตั้งค่าเฉพาะสำหรับ Project นั้นๆ

การตั้งค่า IDE ทำได้โดยการเลือกเมนู

Tools >> Options ...

ปกติแล้ว ผมจะตั้งค่าเกี่ยวกับพวก Syntax Highlighter แค่เฉพาะตอนเริ่มต้นใช้งานครั้งแรกครับ หลังจากนั้น ก็แทบไม่ได้มายุ่งในส่วนนี้อีกเลย

สำหรับการตั้งค่า Project ให้เลือกเมนู

Project >> Project Options ...

ทุกครั้งที่เริ่ม Project ที่เป็นแบบ GUI ผมจะเข้ามาตั้งค่าในนี้เสมอครับ ซึ่งการตั้งค่า Project ที่ผมทำเป็นประจำทุกครั้ง สรุปได้ดังนี้ครับ

• ในส่วนของ Project Option หน้า Application ตรง DPI Awareness เลือก “On (True)” ตรงนี้สำคัญสำหรับ Form-based Application เพราะระบบปฎิบัติการสมัยใหม่ มักจะทำการ scale up/down หน้าจอ กับโปรแกรมให้เข้ากัน ถ้าไม่มีในส่วนนี้ Form-based Application ของเราจะเบลอครับ และจะต้องไปปรับในการใช้งานอีกที
• ในส่วนของ Compiler Option หน้า Path ให้กด 2 ปุ่มตามภาพข้างล่าง จากนั้นให้กดปุ่ม OK

• เมื่อเราออกมาข้างนอก เลือกเมนูที่อยู่ด้านหน้าปุ่ม Run (สีเขียว) จะพบว่าจะมีโหมดในการ Run (Compile) มาให้เลือกภึง 3 โหมด คือ Default, Debug และ Release เหตุผลที่ต้องทำแบบนี้เนื่องจากการใช้งานทั่วไป Compiler จะรันโหมด Default ซึ่งทำให้ไฟล์ .exe ที่ได้นั้นใหญ่มากเนื่องจาก Compiler ได้เก็บข้อมูลการ Debug ไว้ในไฟล์ด้วย ดังนั้นกรณีที่เราไม่ต้องการดูข้อมูลการ Debug และต้องการไฟล์ที่เล็กลง ควรเลือกโหมด Release ในการ Run แทนเพื่อช่วยประหยัดพื้นที่